Esperanto/A eranskina
Esperantozko alfabetoak 28 letra ditu. Beste alfabeto batzutan agertzen diren zenbait letra ez dira agertzen: Ñ, Q, W, X eta Y. Dena dela, beste sei letra azentudun erabiltzen ditu:
- Ĉ, Ĝ, Ĥ, Ĵ, Ŝ eta Ŭ.
Lehenengo bostek aztentu zirkunflexua dute, azkenak, aldiz, zirkunferentzia baten beheko zatiaren antzeko azentua duelarik. Euskaraz bezala, bost letra dira bokalak, beste guztiak kontsonanteak diren bitartean.
Esperantoz, letra bakoitzak ahoskera bakarra du, eta ez dago letra muturik. Honek esan nahi du Esperantoa idazten den moduan ahoskatzen dela. Gainera, soinu bakoitzak idatzia izateko era bakarra du, entzutako esperantozko hitz baten ortografia asmatzea oso erraza delarik. Ezaugarri hauen deskribapen teknikoa Esperantoa fonetiko eta ortografikoa dela da.
Letra | Letraren izena | Soinua (Euskararekin alderatuz) | Adibidea | |
A | a | a euskarazko animalian bezala | abelo | erlea |
B | bo | b biologian bezala | bano | bainua |
C | co | ts Itsu moduan | celo | helmuga |
Ĉ | ĉo | tx Txarto moduan | ĉar | zeren (eta) |
D | do | d dozenan bezala | donaco | donazio |
E | e | e erregen bezala | eble | agian |
F | fo | f fin-en moduan | fremda | atzerritar |
G | go | g gol-en bezala | gloro | gloria |
Ĝ | ĝo | j jirafan moduan (ez nahastu gaztelerazkoarekin) | ĝardeno | lorategi |
H | ho | h ingelesezko hello- bezala | honoro | ohore |
Ĥ | ĥo | gaztelerazko j gogorra bezala; jardín | ĥoro | korua |
I | i | Euskaraz bezala min | iri | joan |
J | jo | Beti agertzen da diptongoetan, i bezala ahoskatuz | juna | gaztea |
Ĵ | ĵo | x suabea moduan, y argentinarraren antzera | ĵuro | birao |
K | ko | Euskaraz bezala, kateto | kara | maitea |
L | lo | Euskaraz bezala lo | longa | luzea |
M | mo | Euskaraz bezala, ama | mano | eskua |
N | no | Euskaraz bezala, negu | nova | berria |
O | o | Euskaraz bezala, on | odo | oda |
P | po | Euskaraz bezala, pertsona | pilko | baloi |
R | ro | Euskarazko r bakarraren moduan, zor'o | rado | gurpil |
S | so | Euskaraz bezala, sasoi | suno | eguzki |
Ŝ | ŝo | Euskarazko x bezala, xaboi | ŝi | hura (neska) |
T | to | Euskaraz bezala, tapoi | temo | gai |
U | u | Euskaraz bezala, uztaila | urbo | herri |
Ŭ | ŭo | ingelsezko w moduan water diptongoetan agertzen da | aŭdi | entzun |
V | vo | b eta f-ren arteko erdibidean | veni | etorri |
Z | zo | Frantsesezko z-ren antzera | zorgi | zaindu |
Diptongoak
aldatuLetrak | Soinua | Adibidea | |
AJ | ai moduan, kaiman | kaj | eta |
AŬ | au moduan, hau | aŭ | edo |
EJ | ei moduan | plej | -ena (superlatiboa) |
EŬ | eu moduan europo | Eŭropo | Europa |
OJ | oi moduan | lingvoj | hizkuntzak |
UJ | uoi moduan | ĉiuj | guztiak |