Euskal Curriculuma/Gizarte Zientziak/Zein dira mundu ikuskerak eta erlijioak?

Zein dira mundu ikuskerak eta erlijioak? Aita Barandiaranen arabera herri batek egin behar duen galderetako bat da.

Galdera honi erantzutearen helburua Euskal Herriko historiaurreko eta historiako kultura, mitologia eta erlijioen elementuak identifikatzea eta elkarrekin lotzea da, horien esanahia eta egun duten presentzia balioesteko.

Gure kulturaren sustrai biziak

Sorrera: gizakia eta natura.

Natura eta euskal kontzeptu sistema.

Euskal Herriaren historiaurreko eta historiako kultur eta erlijio zikloak.

Denborari buruzko kultur eta kontzeptu erlijiosoa.

Egutegia eta sakraltasuna: neguko festak ,udaberriko festak,udako festak,udazkeneko festak.

Jainkoen garaia: denbora, mitologia eta kosmologia.

Denboraren eta erlijiosotasunaren arteko lotura: kristau kultura eta denborazkotasuna. Kristau denboraren urteko zikloa.

Erlijio jarrerak adierazten dituzten euskal kultur ondareko narrazioak, kondairak eta mitoak.

Erlijioaren gertakari berezia

Erlijioaren gertakariaren testuingurua:

ehiza errituak

ibaiak eta ugalkortasuna

jaiotza, hildakoak eta arbasoak gurtzea

garezurra gurtzea.

Hierofaniak, sakratuaren bitartekotza gisa:

Natura, goieneko kosmosa-mundua (Ortzi, ilargia, argia, euria, tximista, ortzadarra, etab.).

      Mari-------------+-----------Sugaar-----+------Mundakako printzesa            Amalur
                       |                      |                                        |
                       |                      +                                        |
                       |                      |                               +--------+--------+    
               +-------+-------+           Jaun Zuria                         |                 |
               |               |                             +--------Eguzki Amandre       Ilargi Amandre
               |               |                             |
            Mikelats        Atarabi-----------+--------------+                                       
                                              |                    
                                              |
                         +--------------------+--------------------+
                         |                    |                    |
                      Amilamia              Urtzi               Basajaun-----------Basandere
                         |
                         |
                         |
                         |
                       Lamia

Animaliak.

Heriotza eta inguruak.

Transzendentziaren zeinuak eta ikurrak.

Santutegia eta ikurrak.

Hilobi espazioak.

Monasterioak eta ermitak.

Esperientzia estetikoak naturan

Egungo aztarnak

Euskal lurralde ezberdinetako jai egutegia: errituak, pertsonaiak, tradizioak, etab.

Festa erlijiosoak Euskal Herrian: komunitate eta oroigarri balioa. Zaindariak eta herri gurtza.

Erlijio handien aztarnak Euskal Herrian.

Kristautasunaren historia

Euskal Herrian sartzea.

Santiago bidea Euskal Herrian.

Monakotza eta eskeko ordenak.

Aro Modernoan errotzea: elizbarrutietako apaizak eta erlijio ordenak.

Euskal Herrian kristautasuna hedatu zuten pertsona ospetsuak.

Inkisizioaren auzitegia Zugarramurdin.

Absolutismoa: Euskal Herriko apaizak eta Jesuiten itzulera.

Karlismoa: Jainkoa, Aberria eta Erregea.

Nazionalismoa eta erlijioa.

Banu qasimtarrak eta Iruñeko Erresuma.

Islamaren agerpena eta garapena, arabismoak euskaran.

Judaismoa. Bere aztarnak eta eragina euskal lurraldeetan, Nafarroa eta Lapurdin bereziki

Erlijioen kultur adierazpenak: festak, ohiturak, idatziak, ikurrak, leku sakratuak.