Euskal Herriko bidaia-gida/Ibilbideak/Dulantz eta Irantzuko arroila

Irantzu ibaiaren arroila

Irantzu ibaia Zunbeltz failan sortzen da, Urbasa eta Andia Mendilerroen artean. Irantzuko arroila higadura erregresiboaren bidez sortu da, hau da, urak behetik gora higatu du harria. Ibilbideko leku gehienetan mendien paretak guztiz bertikalak dira; baina bai arroilaren goikaldean, baita monasterioaren inguruan ere, harana zabalagoa da. Arroilaren beheko lautadan kokatzen da Irantzuko monasterioa. Irantzu ibaiak 19 km-ko luzera dauka, eta Ega ibaian isurtzen ditu urak, Lizarratik gertu. Abartzuza, Deierri eta Villatuertako udalerriak zeharkatzen ditu.

Dulantz

Dulantz mendia Urbasa Mendilerroko gailurrik altuena da; 1243m garai da.

Habitata, Landaredia eta Fauna

Irantzu ibaiko arroilan zehar hiru habitat nagusi hauteman ditzakegu: basoa, harri-amildegia eta Irantzu ibaia bera. Erdialdeko Nafarroa trantsizio-eremua da, izan ere, eremu mediterraneoa eta eremu eurosiberiarra nahasten baitira. Trantsizio-eremu horren adibide da Irantzu ibaiaren arroila.

Basoa

Arroilaren hegoaldean karraskadiak eta erkametzak nagusitzen dira, zeinak eremu mediterraneoan ohikoak baitira. Horrez gain ihar frantsesak eta astigar arruntak ere aurki ditzakegu inguru horretan. Arroilaren iparraldean, aldiz, hariztiak eta pagadiak daude, eremu eurosiberiarrekoak. Pagoak mendi-hegaletan dira bereziki ohikoak. Ametzak ere ikus ditzakegu arroilan gora igo ahala. Faunari dagokionez, basoko habitatean hegaztiak, ugaztun txikiak eta harrapakari txikiak bizi dira; hala nola, zozoa, txepetxariak, azkonarrak, basakatuak eta azeriak.

Harri-amildegiak

Harri-amildegietan arteak eta pagoak dira ugarien. Nahiz eta kareharrizko lurzorua lehorra egon ohi den, pagoek eurien eta lainoen hezetasuna baliatzen dute beste espezieen aldean abantailarekin hazteko. Harri-amildegiko faunari dagokionez hegaztiak dira nagusi, izan ere, habiak egiteko edota harrapakinak behatzeko leku aproposa baita. Saiak, beleak, haitz-enarak, hontz handiak eta belatz handiak dira, besteak beste, harri-amildegietan ikus ditzakegun hegaztiak.

Ibai-ertza

Ibai-ertzean zumeak, ahuntz-sahatsak eta astigarrak daude, baita makal eta zumar baten bat ere. Irantzu ibaia anfibio guztien habitata da, bertan jartzen baitituzte arrautzak. Bereziki baso-igel gorriak eta txantxikuak aurkituko ditugu ibaian.

Dulantz eta Irantzuko arroila
Ibilbide honen argazkiak igo
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Zailtasuna	Oso erraza
Lekuak	Irantzuko monasterioa eta arroila
Distantzia	4,4 km.
Ingurunea	Nafarroako Erdialdeko gune ezkutua, Irantzuko monasteriotik haratago
Abiapuntua	Abartzuza
Informazioaren iturria	Lehenengo informazio iturria

Ibilbidea

Ibilbidea Irantzuko monasterioan hasten da. Bideak goiti egiten du zertxobait, Irantzu ibaiaren paretik, errekak harkaitzetan zizelkatu dituen forma bitxiak, putzuak eta ur gardenak inguratuz. 0,8 km-an, basoa pagadi bihurtzen da eta, bide zolan, tarte batzuetan hormigoia dago eta beste batzuetan harriak.

Ibaiaren beste aldera igaroko gara. Poliki-poliki haritzen itzaletara iritsiko gara eta Urbasako lehen pagoak agertuko dira. Zuzen segituko dugu, bigarren bidegurutzeraino eta bertan ehunka urteko haritzaren ondotik igarota, Esquina de Elke deituriko parajean amaituko dugu bidea.

Dulantz mendia igo nahi izanez gero, Irantzuko arroilako ibilbidea egingo dugu ia osorik. Azken horren amaierara iritsi aurretik bidegurutze bat aurkituko dugu, Portandia izenekoa. Eskuineko bidea hartuko dugu Dulantz mendia igotzeko, eta bertatik Urbasa eta Andiako mendien ikuspegi ederra aurkituko dugu. Egindako bidetik itzuliko gara basora iritsi arte, eta Lizarrateko bidea hartuko dugu Gallaturreraino. Bertatik Larraiza eta Legarobiko bista politak daude. Osotara, eta Irantzuko arroileko ibilbidea kontuan hartuta, 18’6 km-ko ibilbidea da, eta 546 metro igo behar dira.